Art-decogemeentehuis van Vorst heropent de deuren na volledige renovatie
Brussel is niet alleen de hoofdstad van de art nouveau, er zijn in het gewest ook heel wat indrukwekkende art-decogebouwen te bewonderen. Één van die paradepaardjes is zonder twijfel het gemeentehuis van de gemeente Vorst. Het gebouw onderging een zeer uitgebreide renovatie en werd vandaag, na 10 jaar van werken, opnieuw officieel geopend voor het grote publiek door Ans Persoons, Brussels staatssecretaris voor Erfgoed, burgemeester van Vorst Mariam El Hamidine en schepen van Openbare Werken Françoise Père.
Één van de blikvangers tijdens het art-decojaar 2025
“Meer dan twee miljoen mensen hebben tijdens ons Brussels art-nouveaujaar kennis gemaakt met onze art-nouveaugebouwen en we hebben Brussel zo definitief op de kaart gezet als wereldwijde hoofdstad van de art nouveau. Velen weten echter nog niet dat Brussel ook een enorme schat aan art-decoarchitectuur herbergt. Daarom zullen we het jaar 2025 volledige wijden aan deze intrigerende kunst-en architectuurstroming. Dit prachtig gerenoveerde gemeentehuis van Vorst wordt ongetwijfeld één van de blikvangers tijdens ons Brussels art-decojaar 2025, samen met andere meesterwerken zoals bijvoorbeeld Villa Empain,” zegt Ans Persoons, Brussels staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed.
De inwoners van Vorst herontdekken hun gemeentehuis
Sinds juli hebben al een aantal gemeentelijke diensten opnieuw hun intrek genomen in het gemeentehuis. Vandaag keert de dienst Bevolking terug naar het gebouw en vanavond zal ook de gemeenteraad opnieuw plaatsvinden in de gloednieuwe raadszaal.
De renovatie van het Gemeentehuis Dewin was de ideale gelegenheid om het onthaal en de dienstverlening aan de bewoners te reorganiseren en te heroriënteren, en om de werkomgeving voor de werknemers van de gemeente aan te passen aan de hedendaagse uitdagingen van het welzijn op het werk. Een echte uitdaging in een beschermd gebouw dat bijna een eeuw geleden is gebouwd, en daarom veel meer nodig had dan een eenvoudige herschikking van diensten.
“De uitdaging was enorm: van het Gemeentehuis een plek maken voor alle Vorstenaren, toegankelijk voor iedereen, maar ook een werkplek waar alle medewerkers zich goed voelen, waar het goed is om opnieuw samen te werken, met elkaar te praten en zich te ontwikkelen. De mens staat echt centraal in ons denkkader,” benadrukt de burgemeester van Vorst, Mariam El Hamidine.
“We hebben eindelijk de deuren van deze iconische locatie in het hart van Vorst kunnen heropenen. De inwoners van Vorst worden verwelkomd in veel betere omstandigheden en in een prachtig erfgoed dat in zijn oude glorie is hersteld. Dit is een prestigeproject voor onze gemeente en we zijn trots op het geleverde werk,” voegt Françoise Père, schepen van Openbare Werken, eraan toe.
Grondige renovatie met focus op erfgoed en hedendaags comfort
De zeer grondige renovatie van het gemeentehuis nam 10 jaar in beslag. Sinds 2014 waren alle gemeentelijke diensten verhuisd naar verschillende locaties om dit kolossaal project in drie fasen mogelijk te maken. De werken werden uitgevoerd door het architectenbureau Origin. De eerste fase, die in 2016 werd afgerond, was gericht op de restauratie van de buitengevels. De tweede fase van de restauratie, die begon in 2017 en net is afgerond, richtte zich op het interieur van het gebouw en de aanpassing aan de veiligheids- en toegankelijkheidsnormen. In de volgende fasen van het project wordt de zolderruimte ingericht om de werking van de gemeentelijke diensten te optimaliseren en rationaliseren.
De gemeente en de architecten werden tijdens de werken ondersteund door de erfgoeddiensten van urban.brussels voor de geklasseerde delen van het gebouw. De gemeente werd ook aanzienlijk financieel gesteund door het Brussels Gewest met een erfgoedsubsidie van om en bij de 11 mijoen euro voor de renovatie van de geklasseerde delen.
Geschiedenis van het gebouw
Het gemeentehuis van Vorst werd tussen 1925 en 1938 gebouwd in art-decostijl door architect Jean-Baptiste Dewin en staat symbool voor de industriële bloei van de gemeente na de Eerste Wereldoorlog. De stedelijke inplanting in het hart van de gemeente Vorst, de hoge mate van moderniteit, de keuze voor lokale materialen en de rijke iconografie van de beelden en glas-in-loodramen die de geschiedenis van Vorst weergeven, maken het tot een uniek monument.
Het plan werd ontwikkeld in nauwe samenwerking met de schepen van Openbare Werken, Léon Wielemans, en de hoofdingenieur van de stad, Paul Van Ysendyck. Samen met Dewin bezochten ze onder andere de gemeentehuizen van Laken en Schaarbeek.
De eerste steen werd gelegd in mei 1935 en drie jaar later werd het nieuwe gemeentehuis ingehuldigd door burgemeester Omer Denis in aanwezigheid van premier Paul-Henri Spaak en de Brusselse burgemeester Adolphe Max. Veel van de decoratieve details (beeldhouwwerken, glas-in-loodramen) werden pas het jaar daarop voltooid.
Het project is het hoogtepunt in de carrière van Dewin, die oorspronkelijk uit Vorst kwam. Hij ontwierp naast privégebouwen ook verschillende medische gebouwen, zoals het Sint-Pietersziekenhuis in Brussel.
Het gemeentehuis van Vorst is ontworpen in art-decostijl maar vertoont ook duidelijke gelijkenissen met het Stoclet Paleis, vooral door de toren met verticale ramen die niet in het midden staat en versierd is met beeldhouwwerken. Dewin's concept van het stadhuis was gericht op moderniteit en tegelijkertijd een eerbetoon aan de prestigieuze gebouwen uit het verleden. De materiaalkeuze (baksteen en arduin), de hoge toren en de overvloed aan beelden doen denken aan middeleeuwse stadhuizen en Vlaamse neorenaissancegebouwen. Maar de kleur van de bakstenen, de vorm van de toren en de vernieuwde iconografie van de beelden zijn heel modern. Ook het meubilair voor het stadhuis is volledig ontworpen door de studio van Dewin.
Nils Quintelier