Brussels Pride officieel erkend als Immaterieel Cultureel Erfgoed
Brussel wil nu de kandidatuur van de Pride als Immaterieel Cultureel Erfgoed bij UNESCO indienen, samen met andere steden en landen.
Ans Persoons, staatssecretaris van Brussel voor Erfgoed, kondigt trots aan dat de Brussels Pride voortaan onderdeel is van de Inventaris van Immaterieel Cultureel Erfgoed van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De Brussels Pride is een veelzijdige, feestelijk, maar ook activistisch evenement dat jaarlijks plaatsvindt rond 17 mei, de Internationale Dag tegen Homofobie, Transfobie en Bifobie (IDAHOT).
Het dossier werd voorgedragen door een netwerk van verenigingen onder de koepel RainbowHouse, openbare instellingen zoals visit.brussels en Equal.brussels en het Brussels Rainbow Village. Brussel is daarmee het eerste Gewest in België die dit evenement erkent als immaterieel erfgoed. Dit is bovendien een essentiële eerste stap richting een toekomstige internationale aanvraag bij UNESCO om de Pride te laten erkennen als Immaterieel Cultureel Werelderfgoed.
“45 jaar na de allereerste optocht in België erkennen we de Brussels Pride als Brussels immaterieel cultureel erfgoed. De Pride is jaarlijks een feestelijk én activistisch hoogtepunt voor de LGBTQIA+-gemeenschap in Brussel en in heel België. Hoewel we dagelijks blijven strijden voor een inclusieve en tolerante samenleving tonen we hiermee dat de Pride deel uitmaakt van onze collectieve identiteit. Brussel is een fiere queer hoofdstad en wil een internationaal voorbeeld zijn om diversiteit te vieren en te beschermen. Deze erkenning is ook een eerbetoon aan iedereen die zich inzette en inzet voor een vrije, gelijke en inclusieve samenleving,” zegt Ans Persoons, Brussels staatssecretaris voor Erfgoed.
"Er is in zeer korte tijd een gunstige wetgeving gekomen gekregen. In 1996 vroegen we om erkenning van homoseksuele koppels. In 2003 verkregen we het huwelijk voor iedereen. Het ging allemaal heel snel, maar de mentaliteit verandert niet zo snel als wetten. We kunnen trouwen, maar de meeste homoseksuelen durven niet hand in hand over straat lopen. Er moet nog heel veel gebeuren om de mentaliteit te veranderen en daarom is de Pride nog steeds nodig. Pride heeft ook een evolutie doorgemaakt van een hoofdzakelijk activistisch evenement naar “Pride voor iedereen”. Een Pride georganiseerd door LGBTQIA+ mensen en waar iedereen die diversiteit ondersteunt welkom is. Het feit dat deze Pride door het Brussels Gewest erkend is als cultureel erfgoed is een enorme stap voorwaarts. tot 1996 mochten we niet eens gebruik maken van de centrale lanen van de stad," zegt Cille Deman, van de Brussels Pride.
"De erkenning van de Brussels Pride als immaterieel cultureel erfgoed van het Brusselse gewest is een nieuwe symbolische stap die diversiteit, inclusie en de strijd voor gelijkheid in het hart van onze stad viert. Het is een eer voor het Rainbow House om deel uit te maken van deze historische vooruitgang die de rechten en zichtbaarheid van de LGBTQIA+-personen en hun bondgenoten versterkt. Met deze regionale erkenning hebben we nu de ambitie om verder te gaan door een transnationale aanvraag in te dienen om Prides wereldwijd te laten opnemen als immaterieel cultureel erfgoed van UNESCO. Dit zou een internationale erkenning zijn van de strijd voor mensenrechten en een krachtige boodschap van hoop voor een steeds inclusievere, vrije en tolerante samenleving,” verklaart Frank Schellings van het RainbowHouse Brussels.
De Brussels Pride, een essentieel onderdeel van de Brusselse identiteit.
Brussels Pride is een veelzijdig, feestelijk en strijdbaar evenement dat elk jaar plaatsvindt rond 17 mei, de Internationale Dag tegen Homofobie, Transfobie en Bifobie (IDAHOT). Het brengt verenigingen, instellingen en een groot aantal Belgen samen rond de waarden van openheid en respect voor diversiteit.
Brussels Pride vindt gedurende meer dan 10 dagen plaats in het centrum van Brussel (voornamelijk rond de Kunstberg en de Sint-Jacobswijk) maar ook, dankzij de evenementen die in het kader van de Pride Week worden georganiseerd, in andere gemeenten in het Brussels gewest. Het omvat de Pride March, Pride Village, Pride Stage, Rainbow Village en Pride Week.
De waarden van Pride vormen de basis van het evenement en maken deel uit van het DNA. Tolerantie, diversiteit en inclusie, maar ook zin voor feest, muziek, strijdbaarheid en protest zijn allemaal inherent aan Brussels Pride, maar ook aan Pride-evenementen over de hele wereld.
Elk jaar kiest Brussels Pride een thema om te verdedigen, bijvoorbeeld: Safe Everyday Everywhere (2024), All for One (2019), Pride 4 every 1 (2011), It's a family Affair (2005)...
De wortels van de LGBTQIA+-beweging gaan terug tot 1970 in New York, na de Stonewall-rellen van juni 1969. In België vond het eerste initiatief plaats in maart 1973 en de eerste “homodag” werd in 1978 in Gent gehouden, gevolgd door een “internationale homodag”, een demonstratie voor homorechten, op 5 mei 1979 in Antwerpen. In de jaren 1980 waren er nog twee demonstraties met wisselend succes. Pas in 1990 zagen we een terugkerende demonstratie in België: de Roze Zaterdagen. Deze mars zou om de twee jaar in een andere stad worden georganiseerd.
In 1996 was Brussel aan de beurt. Het evenement, dat de naam “Belgian Lesbian and Gay Pride, Roze Zaterdag, Samedi Rose” kreeg, was zo succesvol dat er besloten werd om jaarlijks een nationale Pride in Brussel te organiseren.
Sindsdien is het succes van Pride niet afgenomen, met een groei van 5.000 mensen in 1990 tot 200.000 in 2024! Deze demonstraties hebben geleid tot belangrijke vooruitgang op wetgevend vlak in België, zoals het wettelijk samenlevingscontract (1997), het huwelijk voor iedereen (2003), adoptie voor iedereen (2006) en het recht voor transpersonen om hun burgerlijke staat te wijzigen (2017).
In 2023 werd het evenement 'Brussels Pride' gedoopt en blijft het de rechten en verwezenlijkingen van de hele LGBTQIA+-gemeenschap verdedigen.
Omdat Brussels Pride deel uitmaakt van een wereldwijde dynamiek, neemt het een bijzondere plaats in in het landschap van Europese en zelfs wereldwijde Pride-evenementen. De opname ervan in de inventaris van immaterieel erfgoed van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest draagt bij tot een dynamiek van erkenning van de LGBTQIA+-herinnering en het LGBTQIA+-erfgoed, ook in staten waar de rechten worden bedreigd.
Op weg naar een erkenning door UNESCO
Deze Brusselse erkenning, de eerste in België, maakt deel uit van een bredere internationale beweging voor de erkenning van de Pride. Nederland heeft de Amsterdam Pride in 2019 erkend als nationaal erfgoed en Luxemburg en andere landen zijn ook begonnen met een proces om hun respectieve Pride-evenementen te laten opnemen als immaterieel cultureel erfgoed op nationaal niveau.
Verenigd onder de koepel van WorldPride werken de verschillende nationale LGBTQIA+-koepelorganisaties gezamenlijk aan de erkenning van dossiers. Luxemburg, Thailand, Spanje, Duitsland, Finland, IJsland, Mexico, Noorwegen, Portugal, Zweden en Zwitserland zijn hier momenteel mee bezig.
Het doel is dat zoveel mogelijk landen hun Pride als nationaal erfgoed registreren, zodat in de nabije toekomst een transnationaal en intercontinentaal kandidatuurdossier kan worden ingediend bij UNESCO, om zo de Pride-evenementen wereldwijd te erkennen en op te nemen als Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid.
Nederland wil het initiatief aan UNESCO voorleggen tijdens de WorldPride die in 2026 in Amsterdam zal worden georganiseerd. Ter herinnering: de WorldPride wordt om de twee jaar georganiseerd. De laatste vond plaats in Sydney in 2023, in Washington in 2025 en de volgende in Amsterdam in 2026.