Een smakelijke erkenning: de traditie en het ambacht van de Belgische chocolade is voortaan Brussels cultureel immaterieel erfgoed
Dinsdag 6 mei 2025
KabinetAnsPersoons_Persco%20chocolade_36.jpg "©Cabinet Ans Persoons")
Ans Persoons, Brussels staatssecretaris voor Erfgoed en Buitenlandse Handel, urban.brussels en de vzw I Love Belgian Chocolate, drager van het dossier, kondigen met trots aan dat “de traditie en het ambacht van de Belgische chocolade in Brussel” nu opgenomen is op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het is het 22ste element op de erkenningslijst. Een logische keuze, want de hoofdstad is ook de geboorteplaats van twee belangrijke uitvindingen van Belgische chocolade: de praline en de ballotin, gecreëerd door het echtpaar Neuhaus. Brussel is het eerste gewest in België dat deze chocolade cultuur inschrijft op de lijst van zijn immaterieel cultureel erfgoed. Deze inschrijving is de eerste essentiële stap naar een nationale aanvraag bij UNESCO voor inscrijving als Immaterieel Cultureel Erfgoed.
"Na de bier-, speculoos- en frietcultuur werd het hoog tijd dat we de traditie en het ambacht van de Belgische chocolade in onze Brusselse erfgoedlijst opnamen. Chocolade is onlosmakelijk verbonden aan de Brusselse identiteit, van de (toevallige) ontwikkeling van de eerste praline tot de grootste concentratie aan chocolatiers per m² rond de Grote Markt. Bovendien heeft bijna elke Belg herinneringen die verbonden zijn aan chocolade: van de kleurig verpakte pralines bij oma tot de rol die chocolade speelt in vele van onze tradities en rituelen. Zo zorgt chocolade voor mooie herinneringen, maar er zit ook toekomst in. Heel wat grote huizen zijn op zoek naar nieuwe meester-chocolatiers en dat kan echt iets zijn voor onze vele talentvolle Brusselse jongeren." verklaart Ans Persoons, Brussels staatssecretaris voor Erfgoed en Buitenlandse Handel.
7 kilo per jaar
Chocolade betovert al meer dan vijf eeuwen onze smaakpapillen. Door de traditie en knowhow van Belgische chocolade op te nemen in zijn inventaris van immaterieel cultureel erfgoed erkent, eert en viert Brussel eindelijk dit nationale symbool.
Veel meer dan een eenvoudige lekkernij is de traditie van chocolade in België zich inmiddels vanuit de ateliers uitgegroeid tot een 'Belgitude'. Chocolade is alomtegenwoordig binnen onze feesten, culinaire tradities, kunst en populaire cultuur... Het wekt herinneringen op aan heel wat momenten in ons leven, van de kindertijd tot de volwassenheid.
Chocolade is een gewaardeerd geschenk op elk moment van het jaar, maar vooral voor feesten zoals Sinterklaas, Kerstmis, Valentijnsdag, Pasen en Moederdag of Vaderdag. Dit wordt duidelijk weerspiegeld in het feit dat Belgen gemiddeld 7 kilo chocolade per jaar consumeren.
Koninklijke chocolade
Zelfs de Belgische koninklijke familie heeft een belangrijke band met chocolade, en een aantal merken zijn Hofleveranciers. In 2024 was dit het geval voor Leonidas, Galler, Godiva, Mary Neuhaus, Wittamer, Pierre Marcolini en Van Dender. Pralines dragen soms de namen van vorsten en de afbeelding van de koninklijke familie siert heel wat chocoladedozen, een traditie die de koekjesfabriek Delacre heeft overgenomen.
"De inschrijving van Belgische chocolade op de lijst van cultureel immaterieel erfgoed van het Brussels Gewest is een prachtige erkenning van eeuwenoude tradities. Het laat de unieke knowhow van Belgische chocolatiers, die van generatie op generatie wordt doorgegeven, tot zijn recht komen. Vakmensen die kwaliteit, smaak, duurzaamheid en ethiek hoog in het vaandel dragen," zegt Peggy van Lierde van de vzw I Love Belgian Chocolate.
KabinetAnsPersoons_Persco%20chocolade_32.jpg "©Cabinet Ans Persoons")
KabinetAnsPersoons_Persco%20chocolade_34.jpg "©Cabinet Ans Persoons")
KabinetAnsPersoons_Persco%20chocolade_37.jpg "©Cabinet Ans Persoons")
Cacao als medicijn
Chocolade vindt zijn oorsprong in Mexico en Centraal-Amerika en werd in het begin van de 16e eeuw door de Spanjaarden naar Europa geïmporteerd. Chocolade werd aanvankelijk geconsumeerd door de rijke klassen in de vorm van een drank waarvan de bitterheid werd verzacht door er suiker of honing aan toe te voegen. De eerste sporen van cacao in België gaan terug tot 1635, er werd een factuur van die periode gevonden in de Gentse abdij Baudeloo.
Aanvankelijk werd cacao in België alleen verkocht in apotheken als specerij, om de smaak van medische preparaten te maskeren. Het was pas in het begin van de 20e eeuw dat de reputatie van Belgische chocolade echt van de grond kwam, met de opkomst van iconische bedrijven zoals Côte d'Or, Neuhaus, Leonidas, Godiva, Corné... allemaal opgericht in Brussel.
De praline en de ballotin
In 1883 richtte de Belgische chocolatier Charles Neuhaus het merk Côte d'Or op, een hommage aan de “Goudkust” (de historische naam van Ghana, waar de cacaobonen vandaan kwamen). Wereldtentoonstellingen, met name die in Brussel in 1935, droegen bij aan zijn reputatie met emblematische creaties zoals de “mignonnettes” en de “chocotoff”. De beroemde “Dessert 58”-reep werd gelanceerd naar aanleiding van de wereldtentoonstelling van 1958.
Belgische chocolade werd officieel beschermd in 1894: alleen producten met minstens 35% cacao mogen “chocolade” worden genoemd. In 1912 creëerde Jean Neuhaus Jr. de eerste “praline” in de farmaceutische snoepwinkel van zijn familie in de Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen in Brussel. In 1915 ontwierp zijn vrouw, Louise Agostini, de eerste ballotin, een elegant doosje om deze kostbare pralines in te verpakken.
Sinds het begin van de 21e eeuw is er een nieuwe trend: bean-to-bar. Hierbij nemen chocolademakers het hele proces in eigen handen, van het roosteren van de bonen tot het maken van de repen. Tot de pioniers behoorden Pierre Marcolini en Frédéric Blondeel, die zich vestigde in Koekelberg. Met meer dan 200 chocoladewinkels en 2 chocolademusea profileert Brussel zich steeds meer als de wereldhoofdstad van de chocolade.
1.350 jobs in Brussels
Hoewel de bakermat van de praline in Brussel ligt, reikt de knowhow rond dit chocoladesnoepje verder dan de grenzen van het Brussels gewest. De hoge kwaliteit die Belgische chocolade wereldberoemd heeft gemaakt, is te vinden in het noorden, zuiden en midden van het land. Volgens Statbel is 10% van de chocolatiers gevestigd in Brussel, 24% in Wallonië en 66% in Vlaanderen.
Nationaal produceert België meer dan 800.000 ton chocolade per jaar, waarvan een groot deel wordt geëxporteerd. Ondanks de toegenomen internationale concurrentie blijft ons land een van de belangrijkste chocolade-exporteurs ter wereld, na Duitsland.
Volgens de federatie Choprabisco is de Belgische chocolade-, praline-, koekjes- en zoetwarenindustrie met 14.200 werknemers (14% van de voedingsindustrie) en een jaarlijkse omzet van bijna 7,7 miljard euro (10% van de voedingsindustrie) een van de belangrijkste subsectoren van de Belgische voedingsindustrie. Tot slot telt Brussel volgens cijfers van Hub.brussels 150 bedrijven en meer dan 1350 jobs in de chocoladesector.
