HELENE DUTRIEU KRIJGT HAAR EIGEN STRAAT AAN VERNIEUWD VOORPLEIN KLAVERTJE 4
Stad Brussel doopt de vernieuwde fiets-en voetgangersverbinding tussen de Groendreef en de Hélihavenlaan om tot de Hélène Dutrieustraat. Dat heeft de gemeenteraad vanavond beslist. Hélène Dutrieu was een pionier op vele vlakken met een leven dat leest als een boek. Haar straat zal grenzen aan het nieuwe voorplein voor de Klavertje 4 basisschool waarvoor de Stad Brussel recent de vergunning verkreeg. Vlak naast de straat werkt de Stad dan weer samen met Atelier Groot Eiland aan een tuin voor de basisschool.
Hélène Dutrieu (1877-1961) was een Belgische wielrenster, stuntvrouw en pilote. Op haar veertiende krijgt ze de fietsmicrobe te pakken en neemt ze deel aan verschillende wielerwedstrijden voor vrouwen. In 1896 wordt ze de allereerste vrouwelijke wereldkampioene in het wielrennen.
Fietsende en koersende vrouwen zijn eind 19de eeuw nog een curiosum. Niet alleen wordt er neergekeken op sportende vrouwen, ze worden ronduit bespot. Fietsen – en zeker wielrennen – wordt zoals vele sporten immers geassocieerd met kracht en mannelijkheid. De inspanningen die gepaard gaan met het fietsen, zijn zogezegd strijdig met de elegantie en lichaamsbouw van het ‘zwakke geslacht’. Om vrouwen het fietsen te ontmoedigen, worden allerlei medische argumenten bovengehaald zoals het risico op onvruchtbaarheid.
Rond de eeuwenwissel wordt het bovendien steeds moeilijker om de kost te verdienen als wielrenner en Hélène stelt vast dat ze tot drie keer minder verdiend dan haar mannelijke collega’s. Ze stopt als wielrenner en trekt naar Parijs voor een korte carrière als comédienne en stuntvrouw. Met haar fietsact “La Fléche Humaine”, verovert ze Europa.
In 1910 behaalt Hélène als eerste Belgische vrouw en tweede vrouw ter wereld haar vliegbrevet. Ze reist de wereld rond en wint verschillende vliegwedstrijden. Een absolute primeur voor vrouwen. Tijdens de eerste wereldoorlog doet ze dienst als luchtwacht en beschermt ze Parijs vanuit de lucht tegen Duitse aanvallen.
Haar naam wordt vereeuwigd in een wijk met een eigen bijzondere luchtvaargeschiedenis. In een niet zo ver verleden liep door de Helihavenlaan het tracé van de eerste spoorlijn van België. Begin jaren 1950 werd het station gelegen op de Groendreef gesloten en de spoorweg geasfalteerd. In samenwerking met Sabena wordt een helihaven gebouwd op de plek waar nu het Maximiliaanpark ligt. De gloednieuwe laan wordt omgedoopt tot de Helihavenlaan.
Bevoegd schepen voor Stedenbouw en Publieke Ruimte Ans Persoons (One.Brussels-Vooruit): “Hélène Dutrieu groeide op in een patriarchaal tijdperk met weinig mogelijkheden voor vrouwen. Ze brak niet alleen met het keurslijf dat haar als vrouw werd opgelegd, ze baande zich een weg in sectoren die zelfs vandaag nog overwegend mannelijk zijn. Om deze en vele andere redenen verdient ze het om een plek te krijgen in ons openbaar domein en collectieve geheugen.“
Lydia Mutyebele, schepen van Gelijke Kansen: "De vervrouwelijking van de openbare ruimte is een van de hoofdpunten van ons actieplan voor gendergelijkheid. Het is tijd dat vrouwen de stedelijke ruimte terugwinnen door hun aanwezigheid te versterken, met name door pleinen, straten en parken naar hen te noemen. Hélène Dutrieu, een emblematische figuur in de wielersport en een pionier van de Belgische vrouwenluchtvaart, heeft haar sporen verdiend in een overwegend mannelijke omgeving. Haar carrière is nu door iedereen erkend en voorgoed in de geschiedenis gegrift."
Voorplein Klavertje 4 heeft vergunning op zak
De Hélène Dutrieustraat vormt een belangrijke zachte schakel tussen de Groendreef en de Helihavenlaan. Haar straat zal grenzen aan een volledig vernieuwd voorplein ter hoogte van de basisschool Klavertje 4 in de Helihavenlaan.
De vergunning voor de heraanleg werd zopas afgeleverd en de werken zullen dit najaar starten. Het project voorziet een heraanleg op één niveau met onder meer verbrede voetpaden, een speels fietsparcours met een fietsherstelplaats en 33 fietsnietjes, 16 nieuwe bomen en een landschapstrap die zal zorgen voor een open en natuurlijke verbinding met het plateau van de blokken van de Lakense Haard. De heraanleg van de laan zal de groene en doorlaatbare oppervlakte met 45,7% verhogen. De werken zullen in totaal 150 dagen in beslag nemen. In de zomer van 2023 hoopt de Stad zowel het nieuwe voorplein als de gloednieuwe Hélène Dutrieustraat in te huldigen.
Een tuin voor Klavertje 4
De passage tussen de Groendreef en de Helihavenlaan is enkele jaren niet toegankelijk geweest voor de buurt. Aanvankelijk was het geen echte straat, maar een pad dat was ontstaan omdat buurtbewoners er zo vaak passeerden dat het gras verdween. Het toonde vooral aan dat een wandel- en fietsverbinding op die plek nodig en nuttig was. Een nabijgelegen werf heeft gedurende enkele jaren de ruimte mogen gebruiken om naast het pad woningen te creëren. Als tegenprestatie moesten ze op de plek van de passage een echte straat aanleggen. De Stad tekende de plannen en vroeg de vergunning aan; de aannemer van de bouwwerf heeft de weg gerealiseerd.
Aan de rechterkant van de Hélène Dutrieustraat ligt een braakliggend terrein dat de afgelopen maanden onder handen werd genomen door Atelier Groot Eiland. Ze plantten er allerlei fruitstruiken en klimplanten en zetten er een houten omheining rond. In september zou het gras voldoende gegroeid moeten zijn om de tuin te kunnen openen. De tuin zal gebruikt worden door basisschool Klavertje 4. De school heeft een minerale speelplaats en kan de extra groene ruimte heel goed gebruiken!
beelden ©helenedutrieu.be