Het Hotel Solvay onthult haar gerestaureerde façade en nadert de kaap van 100.000 bezoekers
Woensdag 2 oktober 2024.
Ans Persoons, Brussels staatssecretaris van Stedenbouw en Erfgoed, Alexandre Wittamer, eigenaar van het Hotel Solvay en Sarah Lagrillière, Adjunct Directeur Generaal van urban.brussels, hebben woensdagochtend de gerestaureerde gevel en het vernieuwde dak van het Hotel Solvay ingehuldigd. Het omvangrijke restauratieproject van een van de belangrijkste UNESCO-erfgoedgebouwen van Brussel is een uitloper van het “Art Nouveaujaar 2023”.
Het Hôtel Solvay schittert opnieuw als één van de symbolen van het art nouveau-erfgoed dat Brussel internationaal op de kaart heeft gezet als 'Wereldhoofdstad van de Art Nouveau'. Dat hebben we te danken aan Victor Horta, als ontwerper, en aan de familie Wittamer, die het gebouw gered en onderhouden heeft sinds het in 2021 opende voor het grote publiek. Sindsdien kreeg het bijna 100.000 bezoekers over de vloer. Een enorm succes en een bewijs van de aantrekkingskracht van ons erfgoed. Vandaag, na meer dan 2 jaar restauratiewerken, schittert de façade als vanouds dankzij het werk van erfgoedexperts en de steun van urban.brussels. Het hotel Solvay heeft nu opnieuw een belangrijke rol in de aantrekkingskracht van onze regio als toeristische bestemming", verklaart Ans Persoons, Brussels staatssecretaris van Stedenbouw en Erfgoed.
“65 jaar nadat het Hôtel Solvay door mijn grootouders van de ondergang werd gered, heeft het onlangs de meest uitgebreide restauratie sindsdien ondergaan en is het in zekere zin voor de tweede keer gered. Deze restauratie was noodzakelijk omdat echte structurele problemen het gebouw voor altijd dreigden te beschadigen. Ik wil in het bijzonder het Brussels Gewest, de Stad Brussel en urban.brussels bedanken voor hun niet aflatende steun, evenals de gepassioneerde architecte Barbara Van der Wee en alle uitstekende erfgoedambachtslieden die deze restauratie mogelijk hebben gemaakt. In 2025 viert Hôtel Solvay dat het 25 jaar op de UNESCO-lijst staat en ik hoop dat het nog vele jaren haar bezoekers zal verbazen met de genialiteit van de buitengewone architect Victor Horta,” zegt Alexandre Wittamer, eigenaar van Hôtel Solvay.
Een broodnodige restauratie
In 2019 besliste eigenaar Alexandre Wittamer om de straatgevel van Hotel Solvay te restaureren toen ontdekt werd dat het onderste deel van de loggia boven de toegangsdeur in een vergevorderde staat van corrosie verkeerde. Verschillende delen van de gevel waren 115 jaar na de bouw bijna 7 cm verschoven. Een grondige renovatie was broodnodig.
Om de ernst en de omvang van de aantasting in te schatten, werd een visuele inspectie georganiseerd in samenwerking met de Dienst Cultureel Erfgoed van het Brussels gewest. Er werd ook een grondige studie uitgevoerd naar de stabiliteit van de metalen structuur van de gevel in zijn geheel.
Op basis van de resultaten van deze studie en om de geïdentificeerde corrosie- en stabiliteitsproblemen op te lossen, besloot de eigenaar om te beginnen met de restauratie van de volledige straatgevel van het Solvay Hotel. Het team van Barbara Van der Wee architecten, gespecialiseerd in restauratie, voerde het restauratieproject uit. De werf ging van start in maart 2022 en werd in de zomer van 2024 afgerond. Tijdens de hele duur van de werken bleef het Hotel Solvay bezoekers ontvangen.
De restauratie van de straatgevel omvatte de volgende werken:
- Het opzetten van de bouwplaats en het plaatsen van de 3 m brede steigers;
- Het reinigen en restaureren van de natuursteen;
- Het restaureren en structureel verstevigen van het metaalwerk en smeedijzerwerk;
- Het restaureren van het houten buitenschrijnwerk;
- Het vernieuwen van de loden bekleding op de balkons en het aanpassen van de hemelwaterafvoeren;
- Het restaureren van de glas-in-loodramen;
- Het schilderen van het metaalwerk en het houten schrijnwerk.
Het gebruik van ijzer en glas
Vanaf het begin onderscheidt Hotel Solvay zich door het gedurfde gebruik van materialen en de nieuwe benadering van ruimte. Horta gebruikte de modernste technologieën van zijn tijd, met name ijzer en glas, die hij naadloos integreerde in de structuur en de decoratieve elementen. Deze harmonieuze mix van industriële materialen en organische vormen is een van de kenmerken van Art Nouveau.
De gevel van Hotel Solvay toont hoe Horta zich het gebruik van ijzer eigen maakte, in combinatie met grote ramen die ontworpen zijn om zoveel mogelijk licht binnen te laten. De begane grond bestaat uit blauwe steen, terwijl de bovenste verdiepingen in witte steen zijn. Op de eerste verdieping wisselen witte en blauwe steen elkaar af in banden om een overgang te creëren. De gevel speelt met de contrasten tussen horizontale, verticale en golvende lijnen, zeker met zijn twee uitstekende boogramen.
De gevel is een toonbeeld van elegantie. Destijds weigerde de lokale overheid aanvankelijk de bouwvergunning te verlenen, uit vrees dat de twee boogramen deels het laterale zicht van de buren zouden ontnemen. In een administratieve notitie in het dossier van de bouwvergunning stond zelfs dat de voorgestelde gevel als “afzichtelijk” werd beschouwd.
Met steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verleent al geruime tijd financiële steun voor restauratie- en onderhoudswerken aan het Hotel Solvay. In 2016 al werd een subsidie 100.000 euro toegekend om de verwarmingsinstallatie te herstellen.
De restauratiewerken aan de gevel en de daken, die plaatsvonden in 2023 en 2024, werden voor 80 procent gefinancierd door het Brussels Gewest, aangezien het een museum is dat toegankelijk is voor het publiek. Het gaat om de kosten van de werken en de voorstudies, goed voor een totaalbedrag van 1.537.724 euro. Dat bedrag werd vrijgemaakt onder impuls van en met de steun van de ministers Pascal Smet, Rudi Vervoort en Sven Gatz.
Urban.brussels leverde de stedenbouwkundige vergunning voor de werken af en controleerde het nut van de werken en de geschiktheid van de voorgestelde technieken. De gewestelijke dienst urban.brussels hield ook toezicht op de werkzaamheden om ervoor te zorgen dat ze goed werden uitgevoerd en dat het overheidsgeld goed werd besteed.
Sinds 2016 draagt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest financieel bij aan de restauratie en het onderhoud via subsidies, voor een totaalbedrag van meer dan 1 miljoen 500.000 euro.
"Sinds 2016 draagt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest financieel bij aan de restauratie en het onderhoud via subsidies, voor een totaalbedrag van meer dan 1,5 miljoen euro. Deze restauratie maakt deel uit van een van de belangrijkste missies van Urban: het erfgoed van gisteren beschermen en bouwen aan de stad van morgen. De restauratie was uitzonderlijk op vlak van gebruikte technieken en materialen, maar bovenal is het een mooi voorbeeld van succesvolle samenwerking tussen de experts van Urban, de eigenaar, de architecten en alle professionals die hebben bijgedragen om dit project, dat bijna twee jaar in beslag nam, tot een goed einde te brengen. Ik ben er trots op dat ik vandaag de restauratie van deze emblematische gevel mag inwijden en namens Urban wil ik iedereen bedanken die bij dit enorme project betrokken is geweest", vertelt Sarah Lagrillière, Adjunct Directeur Generaal van urban.brussels.
Een visitekaartje voor Brussel
Het interieur van het Hotel Solvay opende sinds 23 januari 2021 opnieuw de deuren voor het publiek via bezoeken op afspraak. De art nouveauparel blijkt een waar visitekaartje voor Brussel, want in iets meer dan 3 jaar gaat het richting de kaap van 100.000 bezoekers. Het is nu een van de toeristische trekpleisters in onze hoofdstad die niet mag ontbreken op de Art Nouveau-route.
Het voorbestaan van het uitzonderlijke erfgoed hebben we te danken aan de familie Wittamer, die het huis in 1957 kocht om er hun modehuis te vestigen. Drie generaties lang heeft het hotel veel aandacht gekregen en is het gerenoveerd. Deze renovaties worden begeleid door het CRMS en de erfgoeddiensten van Urban.brussels. In 2021 erkende urban.brussels het Hotel Solvay als museale instelling om dit erfgoed verder te valoriseren.
De restauratie van de gevel van het Hôtel Solvay, die nu voltooid is, maakt deel uit van een initiatief om ons art nouveau-erfgoed te bewaren en te promoten. Het is een uitloper en een laat hoogtepunt van een jaar Art Nouveau in 2023, georganiseerd door urban.brussels in samenwerking met andere Brusselse partners, dat bijna 2 miljoen Belgische, Brusselse en internationale bezoekers heeft gelokt.
"De restauratie van de gevel van het Solvay-hotel is een mooie realisatie voor de Stad Brussel. Door dergelijke emblematische gebouwen te beschermen en op te waarderen, versterken we de aantrekkingskracht van onze stad en haar internationale reputatie. Dit voorbeeld toont aan dat investeren in ons erfgoed ook investeren is in onze stad. Dit soort projecten symboliseert onze visie van een stad die moderniseert met respect voor haar geschiedenis”, aldus Brussels burgemeester Philippe Close.
Icoon van het Brusselse art nouveau-erfgoed
Het Hôtel Solvay, een meesterwerk van de Belgische architect Victor Horta en UNESCO-werelderfgoed sinds 2000, is een echt icoon van de Art Nouveau. Het gebouw werd gebouwd tussen 1894 en 1900 en belichaamt perfect de esthetische en technische principes van deze revolutionaire artistieke beweging. Met zijn organische lijnen, innovatieve materialen en heldere volumes is Hotel Solvay een toonbeeld van Horta's creatieve genie en zijn invloed op de moderne architectuur.
Naast zijn esthetische en historische waarde heeft het Hotel Solvay ook een symbolische betekenis voor de stad Brussel en voor heel België. Als ontmoetingsplaats voor vooraanstaande persoonlijkheden uit die tijd gaf het mede vorm aan het culturele en intellectuele landschap van de late 19e en vroege 20e eeuw. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft dit opmerkelijke erfgoed in ere kunnen houden en dankzij het uitzonderlijke Art Nouveaujaar 2023 heeft het zich op de kaart gezet als“Wereldhoofdstad van de Art Nouveau”.
Meer informatie over de geschiedenis en de opmerkelijke architectuur van Hôtel Solvay via onderstaande link.
Nils Quintelier