In 2025 viert Brussel de 100ste verjaardag van art deco

Woensdag 27 november 2024 - een eerste voorproefje van een jaar vol evenementen.

Ans Persoons, Brussels staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed, en Rudi Vervoort, minister-president van het Brussels Gewest, kondigen aan dat Brussel in 2025 het jaar van de art deco. Dit doen ze naar aanleiding van de honderdste verjaardag van de Internationale Tentoonstelling van Moderne Decoratieve en Industriële Kunsten in Parijs in 1925. Na het succes van het art nouveaujaar 2023, dat bijna 2 miljoen bezoekers lokte, nodigen urban en visit.brussels nu Brusselaars, Belgen en internationale bezoekers uit om de Brusselse art-decowereld te herontdekken via een rijk gevuld programma. Een voorsmaakje...

“Na de uitroeping van Brussel tot ‘hoofdstad van de art nouveau’ zal in 2025 het unieke art-deco-erfgoed van Brussel worden gevierd ter gelegenheid van de 100ste verjaardag van de geboorte van deze kunststroming. Met schatten zoals Villa Empain, het Huis & Tuinen Van Buuren, Bozar, de Basiliek van Koekelberg en het Stocletpaleis is Brussel ongetwijfeld een van de belangrijkste art-decosteden ter wereld. Tijdens Art Deco 2025 kunnen de Brusselaars en de internationale bezoekers deze moderne kunststroming van dichtbij herontdekken en haar invloed op onze maatschappij beter leren begrijpen,” zegt Ans Persoons, Brussels staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed.

"Als wij deze prachtige sites van deze emblematische en kenmerkende architectuurbeweging nog toegankelijker willen maken, dan is dat ontegensprekelijk bedoeld voor zowel de Brusselaars en de Belgen als voor de buitenlandse bezoekers. De heroplevende belangstelling voor de art deco is van groot belang voor het imago van Brussel en de toeristische sector in ons Gewest. Het is uiteraard essentieel dat we alles doen om dit erfgoed te bewaren en promoten om zo de geschiedenis en de esthetiek van dit uitzonderlijke patrimonium met zoveel mogelijk mensen te delen”, verklaart Rudi Vervoort, Minister-President van het Brussels Gewest en bevoegd voor de Promotie van het Imago van Brussel.

Alomtegenwoordig in Brussel

Met zijn geometrische lijnen is art deco dé artistieke stroming die zich wereldwijd ontwikkelde in de eerste helft van de 20e eeuw. De beweging uit zich in hoekige vormen en motieven, glanzende materialen en warme, contrasterende kleuren met gouden of zilveren accenten. De ontwerpen tonen een voorliefde voor kostbare materialen zoals hout, marmer, goud, zilver, enz. En er is ook speciale aandacht voor het exotische.

Art deco werd toegepast in de architectuur en stedenbouw, maar ook in andere artistieke disciplines en zelfs in de toegepaste kunst. In Brussel zette het Paleis voor Schone Kunsten (1922-1929), ontworpen door de grote Victor Horta, de trend. In zijn kielzog volgden particuliere herenhuizen, burgerhuizen en flatgebouwen, evenals talrijke openbare gebouwen, die geïnspireerd waren door deze unieke esthetiek, waardoor de Belgische hoofdstad een van de juwelen van de art deco in Europa werd.

Verschillende Brusselse architecten, waaronder Michel Polak (1885-1948), Jean-Baptiste Dewin (1873-1948) en Adrien Blomme (1878-1940), droegen bij aan de opkomst van art deco in het stedelijke landschap. Tot de bekendste meesterwerken van deze kunststroming in Brussel behoren:

de Villa Empain-Boghossianstichting;
het Flagey-gebouw;
het Huis & Tuinen Van Buuren;
Het WIELS-gebouw, de voormalige brouwerij Wielemans-Ceuppens in Vorst;
het Georges Eastman Tandheelkundig Centrum/Museum voor Europese Geschiedenis;
het Kaaitheater;
de Basiliek van Koekelberg;
Café Archiduc in de Antoine Dansaertstraat;
het Tentoonstellingspaleis op de Heizel;
de kerk Altitude 100;
de Eldorado-zaal in de UGC-bioscoop aan De Brouckère;
het Residence Palace ;
het Stocletpaleis;
het gemeentehuis van Vorst;
...

Meer dan een programma, een herontdekking van art deco

In 2025 brengt Brussel hulde aan deze unieke architecturale stroming met een uitgebrei programma van bezoeken, tentoonstellingen, conferenties, evenementen en activiteiten die het erfgoed van de stad in de kijker zetten. Het art-decijaar 2025 wordt georganiseerd door urban en visit.brussels onder de coördinatie van commissaris Paul Dujardin en in samenwerking met vele musea, culturele, wetenschappelijke en artistieke instellingen in de hoofdstad. Het nieuw logo van Art Deco 2025 verenigt alle activiteiten onder één visuele identiteit.

In het komende jaar wil het Gewest niet alleen de art deco promoten, maar vooral het grote publiek helpen om de kunststroming met een nieuwe en kritische blik te herontdekken. Het volledige programma wordt begin 2025 onthuld, maar de lopende tentoonstelling “ Echoes of Art Deco ” in de Villa Empain-Boghossianstichting is nu al een eerste ode aan de art deco en nodigt bezoekers uit om de iconische architectuur van de Villa Empain te ontdekken.

Hierbij alvast een officieel voorproefje van Art Deco 2025:

De Sint-Gorikshallen nemen de bezoeker tijdens "Art deco bioscopen in Brussel" (27/01/25-11/05/25) mee in de magische wereld van de cinema door middel van een geschreven en visuele herinnering aan de grote ‘eerste exclusieve’ bioscopen van het toenmalige Brusselse stadscentrum, evenals andere bioscopen in het centrum en de buitenwijken, van de grootste tot de meest bescheiden.
Het Museum Moderne Religieuze Kunst (16/03/25-31/12/25) in de Basiliek van Koekelberg opent “Roerige Tijden: religieuze kunst en architectuur”, om de collecties van het museum vanuit een nieuw perspectief te belichten. Tegelijkertijd stelt het museum, dankzij een samenwerking met scholen, jonge kunstenaars tentoon die geïnspireerd zijn door het thema.
"Mode & art deco: hedendaagse resonanties” (24/03/25-29/06/25) nodigt bezoekers uit om zich onder te dompelen in een tijdperk waarin verfijning werd gecombineerd met de elegantie van een unieke levenskunst. Door middel van een unieke collectie historische menu's, ware kunstwerken die getuigen van een savoir-vivre die gastronomie, cultuur en esthetiek combineert.
De Foundation Madeleine 7 (01/04/25-01/09/25) presenteert “Art Deco - The Val Saint Lambert Golden Years”, een installatie met werken van Philippe Wolfers, Joseph Simon, Modeste Denoel en vele anderen, om bezoekers de verschillende facetten van de art déco van Val Saint Lambert te laten ontdekken. Samen met de tentoonstelling verschijnt een publicatie.
Het Marinuscentrum (18/04/2025-19/10/2025) presenteert “Opalescents”, een selectie van meer dan honderd creaties in opalineglas van de verzamelaar Philippe Decelle, ingenieur en beeldend kunstenaar. Samen met de tentoonstelling verschijnt een publicatie.
Het Hortamuseum (14/05/25-17/08/25) presenteert “Camouflage”, dat zich richt op het motief en het decor tijdens het interbellum, een thema dat vragen oproept over de rol van vrouwelijke kunstenaars tijdens deze periode en dat de medewerking belicht van vele grote kubistische kunstenaars aan de creatie van camouflage tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Het Museum van Buuren (mei 2025-september 2025) zal een tentoonstelling wijden aan beeldhouwwerken uit het interbellum in het betoverende decor van zijn tuinen, waardoor bezoekers een meeslepende ervaring wordt geboden.
Het BELvue (04/06/2025-04/01/2026) biedt “ART DECO. Veranderende samenleving in stijl”, waarbij de overgang van art nouveau naar art deco en de sociale en maatschappelijke veranderingen van die periode worden verkend aan de hand van de collecties van de Koning Boudewijnstichting.
Le Design Museum Brussels (06/06/2025-02/11/2025) toont een archief dat in 2024 werd ontvangen uit de nalatenschap van het duo René Baucher en Sylvie Feron. Zij werkten aan meubel-, verlichtings-, textiel- en interieurprojecten.

"Het komende jaar wil Urban de art deco opnieuw bekijken vanuit het perspectief van stedenbouw, architectuur, sociologie en de mens om zo de traditionele benadering van de art deco - gericht op luxe en esthetiek - te overstijgen. Het is onze bedoeling de aandacht te vestigen op de burgerthema’s die in de art deco tot uiting kwamen in de jaren 1920 en 1930, een periode die gekenmerkt werkt door morele bevrijding en dreiging van economische, sociale en politieke crisissen. Onze rol reikt verder dan acties om het erfgoed te promoten. Urban beoogt een meer kritische benadering van het onderwerp, waarbij het verleden tegen het licht gehouden wordt in relatie tot de hedendaagse architectuur", aldus Sarah Lagrillière adjunct directeur generaal van urban.brussels.

"Na het geweldige succes van het art-nouveaujaar in Brussel met meer dan twee miljoen bezoekers, zijn we bijzonder blij dat we in 2025 kunnen uitpakken met een art-decojaar. Art deco is een iconische architectuurstijl die je overal in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest tegenkomt. Met het art-decojaar heeft Brussel er op het vlak van toerisme nog een troef bij. Een troef die in alle wijken van onze hoofdstad wordt uitgespeeld en dus perfect past in onze decentraliseringspolitiek", vertelt Patrick Bontinck, CEO van visit.brussels.