INHULDIGING VAN DE WILLY DE BRUYNSTRAAT: EERSTE STRAAT GEWIJD AAN EEN TRANSGENDER PERSOON IN BRUSSEL

Wie zich binnenkort tussen het Noordstation en Tour & Taxis verplaatst, zal merken dat het einde van de Groendreef werd hernoemd naar een vergeten held uit de Belgische wielergeschiedenis. Willy De Bruyn zal vereeuwigd worden in de buurt waar hij lange tijd een café uitbaatte. Zijn verhaal is brandend actueel en vertelt de strijd van een transgender atleet in een tijdperk waarin gender nog een absoluut gegeven was. De inhuldiging van de nieuwe straat zal doorgaan op vrijdag 5 juli om 17:00 in aanwezigheid van Ans Persoons, Schepen bevoegd voor Stedenbouw en openbare Ruimte alsook Khalid Zian, Schepen van Gelijke Kansen. 

Ans Persoons (Change.Brussels), Schepen van Stedenbouw belast met de benaming van wegen.

De openbare ruimte is een weerspiegeling van onze collectieve geschiedenis. Een geschiedenis van iedereen. Door middel van straatbenamingen houden we mensen in herinnering die hebben bijgedragen aan onze samenleving. Willy De Bruyn, en zijn gevecht voor de erkenning van transgender personen, is één van die mensen wiens verhaal het verdient om herinnerd te worden. We hopen op deze manier ook de zichtbaarheid van transgender personen te verbeteren en de bestrijding van discriminatie en transfobie te ondersteunen."

Wie is Willy De Bruyn?

Het is 1914, de wereld staat aan de rand van een vier jaar durende afgrond, en ergens tussen Brussel en Aalst wordt een kindje geboren die door de kersverse ouders als Elvire Debruyn wordt ingeschreven. Sommige documenten omschrijven Willy De Bruyn als een intersekse persoon, dat wil zeggen: "iemand die bij de geboorte seksuele eigenschappen vertoont die, omwille van de vele natuurlijke variaties, niet beantwoorden aan de omschrijving van het mannelijke of vrouwelijke type van de twee dyadische geslachten man of vrouw, met name wat betreft de seksuele anatomie, de voortplantingsorganen of de indeling van de chromosomen"[1].

Willy groeit op als een wild en robuust meisje en in het sportcafé van de ouders De Bruyn wordt er al eens gediscussieerd over het gender van de wildebras. Op 14-jarige leeftijd wordt Willy van school gehaald, zoals in die tijd gebruikelijk was. Hij gaat aan het werk in een Brusselse sigarettenfabriek, en wat later in het sportcafé van zijn ouders.

Wanneer de vijftienjarige Willy voor het eerst aan een wielerwedstrijd voor meisjes deelneemt, rijdt hij de tegenstand op 7 minuten. Zijn moeder ziet haar dochter liever niet koersen. Koersende vrouwen werden in die tijd sowieso niet gepast, noch fatsoenlijk gevonden. Maar Willy rijdt zo snel dat het behoorlijk wat prijzengeld en publiciteit voor het ouderlijke café oplevert, dus het fietsen wordt gedoogd. In ’34 en ’36 wordt hij wereldkampioen wielrennen bij de vrouwen.

Willy krijgt de smaak van het succes te pakken maar voelt het misprijzen van het publiek dat zich openlijk vragen stelt over zijn gestalte en jongensachtig uiterlijk. Hij begint zich te verdiepen in literatuur over transidentiteit, geïnspireerd door de Tsjecho-Slowaakse atleet Zdeněk Koubek die in 1936 een masculiniserende transitie doet.

Willy ontdoet zich van zijn geboortenaam ‘Elvire’ en kiest voor ‘Willy’ als definitieve voornaam. Eerst officieus, met een valse identiteitskaart maar hij valt steeds door de mand. Willy stapt daarop naar een rechter. Na een eerste afwijzing lukt het hem toch om op 24 maart 1937 officieel als man erkend te worden. Hij stopt met wielrennen en komt zich in Brussel vestigen waar hij samen met zijn echtgenote café “Denderleeuw” uitbaat in de Noordwijk. Willy De Bruyn sterft op 75-jarige leeftijd Aalst.  

Het gendervraagstuk in de sport

Het verhaal van Willy De Bruyn doet de discussie over identiteit, vrije keuze en zelfbeschikking opwaaien. Meer bepaald de vrijheid om zelf een genderidentiteit te bepalen los van diegene die ons bij geboorte is toegewezen. Wat in de tijd van Willy De Bruyn nog een taboe was, wordt vandaag steeds meer bespreekbaar. Hoewel de mentaliteit evolueert, hebben we als samenleving echter nog een aantal mythes en vooroordelen te overwinnen ten opzichte van transgender personen en hun strijd voor de acceptatie van hun nieuwe identiteit. Om deze redenen is het belangrijk om over dit onderwerp correct te blijven informeren, discussiëren en sensibiliseren.

Khalid Zian (PS), Schepen voor Gelijke Kansen:

Dit gebeurt reeds via evenementen zoals de jaarlijkse Pride of de verschillende acties van de Stad Brussel en de Cel Gelijke Kansen doorheen het jaar. De inhuldiging van deze straat is dus een stukje van de puzzel die aantoont dat transgender personen hun plaats verdienen in de cultuur en de geschiedenis van ons land.

De plaats van transgender personen in de sportwereld is des te delicater omdat sport wordt gekenmerkt door een onderverdeling van de geslachten. Deze onderverdeling ter discussie stellen is niet evident maar zeker van belang. Een discussie die gevoerd moet worden zonder clichés, zonder taboes, zonder discriminatie en met de juiste terminologie.

De Zuid-Afrikaanse middellange afstandsloopster Caster Semenya, die de wereldpers haalde omdat werd vastgesteld dat haar lichaam meer testosteron dan de norm aanmaakt, is hier een tekenend voorbeeld van. De Internationale Atletiekfederatie nam de beslissing dat vrouwen met een Y-chromosoom (dus intersekse personen erkend als vrouw bij de geboorte) of abnormaal hoge natuurlijke testosteron of androgene waarden niet meer kunnen deelnemen aan wedstrijden zonder medisch ingrijpen en dat vanaf november 2019. Het probleem is echter dat medische ingrepen vaak negatieve gevolgen voor de gezondheid hebben. De betreffende vrouwen kregen te horen dat ze misschien konden deelnemen aan de wedstrijden voor mannen. Voor mannelijke atleten met afwijkende waarden is er echter geen probleem.

De Willy De Bruynstraat werd op het College van 20/06/2019 aangenomen en wordt op 05/07/2019 om 17 uur ingehuldigd. Na de inhuldiging zijn geïnteresseerden welkom om mee aan te schuiven in Muntpunt om 18 uur voor een Apéro Vélo. Aansluitend is er “De Nacht van de Fiets” georganiseerd door deBuren, Velomuseum/AMVB en RoSa VZW waar het onder meer zal gaan over de plaats van vrouwen binnen het wielrennersmilieu.

(Beelden van de inhuldiging kan u op aanvraag verkrijgen vanaf 5/7 via [email protected])

[1] Algemene infobrochure over transidentiteiten gerealiseerd door VZW Genres Pluriels, oktober 2018: https://www.genrespluriels.be/IMG/pdf/brochure_nl_web.pdf