STAD BRUSSEL : VAN PRAET WORDT KLIMAATWIJK

Na bijna 7 maanden studiewerk is het masterplan Van Praet ZIR4 afgerond en goedgekeurd door het college van de Stad Brussel. Het masterplan is het resultaat van een nauwe samenwerking tussen de studiebureaus Plusoffice en Arcadis, vertegenwoordigers van de verschillende betrokken diensten van de Stad, deskundigen van overheidsinstellingen en leden van de Buurtraad Neder-Over-Heembeek/Mutsaard. Het resultaat is een nieuw, gemengd en duurzaam stukje Brussel dat binnenkort vorm krijgt.

GROEN-BLAUW MASTERPLAN

Het gebied tussen de Van Praet brug en de Vuurkruisenlaan is vandaag vooral bekend als trechter voor het autoverkeer dat de Stad in of uit wil. Toch schuilt hier een zone van maar liefst 27 ha met een enorm potentieel als schakel in het groen-blauwe netwerk en als verbinding tussen Neder-Over-Heembeek en het kanaal. In samenwerking met de Bouwmeester lanceerde Stad Brussel daarom een opdracht voor het opstellen van een Masterplan voor dit stedelijk knooppunt.

Schepen voor stedenbouw Ans Persoons:
“De onbebouwde ruimte is het uitgangspunt van het plan. De groene ruimte wordt het raamwerk waarbinnen de nieuwe gebouwen zich moeten inpassen. Daardoor kunnen we veel openbare ruimte behouden, regenwater maximaal opvangen en compacte bouwblokken realiseren. Bovendien garanderen we een toekomstwijk op schaal van voetgangers en fietsers”.

Om een bruisend stukje stad te maken, worden er in de eerste plaats extra voorzieningen toegevoegd: een middelbare school voor 700 leerlingen, een sport- en theaterzaal die ook de buurt kan ontvangen, een crèche, een buurtpark... Dit past binnen de ambitie van de Stad om basisvoorzieningen aan te bieden op 10 minuten wandelafstand van elke inwoner. Een verscheidenheid aan woningtypologieën en een voldoende woningdichtheid garanderen dan weer een levendige wijk.

Faouzia Hariche, schepen van Openbaar Onderwijs:
“Gezien de groeiende nood aan schoolplaatsen in het middelbaar onderwijs, zeker in het noorden van Brussel, kunnen we dankzij het voltooide Masterplan op de site een nieuwe middelbare school met 700 plaatsen ontwikkelen. De pedagogie van deze nieuwe middelbare school zal nauw aansluiten bij de onderwijsmethode van de vlakbij gelegen basisschool ‘A la croisée des chemins’. Uniek in deze wijk is dat kinderen er kunnen doorgroeien van 0 tot 18 jaar.”

LAAT HET MAAR REGENEN

In de klimaatwijk Van Praet komen er enkele slimme oplossingen die de stad van morgen helpen bouwen. Door het moerasbos te reserveren als mensluwe zone, kan de waterlogica behouden blijven en versterken we een bijzondere ecologische plek. De Oorlogskruisenlaan zal een klimaatprofiel krijgen waarbij het regenwater eerst in groene verlaagde zones wordt opgevangen om dan vertraagd afgevoerd te worden. Zo wordt de riolering ontlast en ontstaan er kansen voor waterherbruik. Het nieuwe park zal een overstroombaar park worden.

Ward Van Hemeledonck van plusoffice:
“Tussen het kanaal en het oude dorp Neder-over-Heembeek lagen er moerassen en overstromingsgebieden. Of we het nu willen of niet, die waterlogica zal zich blijven manifesteren. We kunnen daar beter op inspelen en water-inclusief denken.“

Het opvangen van het regenwater wordt het thema van deze wijk en zo neemt deze wijk haar verantwoordelijkheid om de stad mee voor te breiden op de klimaatverandering.

EEN EXEMPLARISCH PROCES

Ondanks meerdere lockdowns kreeg de visie in een opmerkelijk snel tempo vorm. Met ontwerpend onderzoek werden de uitdagingen van deze strategische plek getest, besproken en geoptimaliseerd tot een voorkeursscenario. Het scenario bundelt ambitieuze doelen (klimaatstraten, compact bouwen, mensluwe zones, 10-minuten stad …) met praktische eisen. Bijzonder aan het proces is dat het ontwerp continue werd bijgesteld aan de hand van de milieueffectenstudie die parallel de impact van verschillende keuzes analyseerde.

Allerlei stadsdiensten schaarden zich achter het project. Zo werd een synergie gecreëerd over de domeinen heen, goed voor een gezonde, gemengde en levendige stad. Ook de klankbordgroep van gewestelijke actoren en de wijkraad van Neder-Over-Heembeek liepen mee in het proces, met als hoogtepunt een online bewonersavond met meer dan 100 deelnemers.

Het resultaat is een masterplan dat als ruimtelijk kader zal dienen voor ontwerpwedstrijden en andere toekomstige ontwikkelingen in de zone. Het is een flexibel, inspirerend en veelzijdig instrument dat als strategisch kader ook toekomstige evoluties en noden in het gebied kan opvangen. Elk bouwproject of open ruimte project zal een antwoord formuleren op de richtlijnen van het masterplan, met hier en daar mogelijkheid om gemotiveerd af te wijken als dat een manier is om de klimaatambities nog beter waar te maken.

Het Masterplan tekent de lange termijn visie waarbij ook nagedacht wordt over de meest wenselijke ruimtelijke ontwikkeling op privéterreinen zoals de site Wegnez en Euroveiling. Voor deze sites liggen nog geen concrete plannen op tafel maar het Masterplan ziet er wel opportuniteiten om deze sites op een intelligente wijze te verdichten en te gaan herorganiseren om de samenhang van de wijk op die manier te versterken.

VOLGENDE STAPPEN

Het Masterplan zal niet in een schuif komen te liggen. De terreinen op de site behoren toe aan de Grondregie van de Stad die het voortouw zal nemen in de uitvoering van het plan. Er werd een ontwerpoproep gelanceerd voor de bouw van de school, de crèche en woningen. De bedoeling is om deze eerste fase van het plan in 2026 op te leveren.

Lydia Mutyebele Ngoi Schepen bevoegd voor Huisvesting, Openbaar patrimonium en Gelijke kansen:
"Ik ben verheugd dat de Grondregie al haar competenties inzet voor de ontwikkeling van de Van Praet-zone tot een levendige, gastvrije en veerkrachtige wijk. In haar hoedanigheid van projecteigenaar bouwt de Grondregie niet alleen kwaliteitsvolle en duurzame woningen in overeenstemming met het beleid van het Huisvestingsplan 2018-2024, maar versterkt zij ook het onderwijsaanbod met een nieuwe school en een kinderdagverblijf " 

Daarnaast zal de cel openbare ruimte van de Stad een globale studie uitschrijven voor de aanleg van de openbare ruimte in de nieuwe wijk. Concreet gaat dat om de Ankerstraat, de Oorlogskruisenlaan en twee groene parkgebieden die in het Masterplan werden ingetekend.

Schepen Ans Persoons:
“De ambitie is om exemplarisch te zijn op vlak van waterbeheer, innovatieve infrastructuur en het groen-blauwe netwerk in Brussel verder uit te bouwen"

Ondertussen loopt ook het project Move NOHW verder aan een hoog tempo. De eerste tram zou door Neder-Over-Heembeek moeten rijden in 2024 en houdt halt aan de rand van de site.

Vanavond (23/6) organiseert de Stad een presentatie van het plan aan het brede publiek. De presentatie zal online doorgaan. 

Beelden © simulaties plusofficearchitects, Arcadis, Asymetrie.