Verbindingen creëren tussen boven- en benedenstad

De Stad Brussel wil de publieke ruimte rond de Noord-Zuidverbinding volledig herdenken met als doel de boven- en benedenstad beter met elkaar te verbinden. Ruim omschreven gaat het om de zone van de Pachecolaan, langs het Centraal Station tot aan de Zavel, met tal van zijsprongen (zie kaart voor de volledige perimeter). De Stad Brussel lanceert samen met de Bouwmeester een studieopdracht om een stedenbouwkundige visie voor deze hele zone te ontwikkelen. Tegelijk worden al enkele pleinen meteen onder handen genomen.

Een stadsdeel in volle ontwikkeling

De Noord-Zuid treinverbinding is een structurerende as binnen de vijfhoek met een woelig verleden. De ingreep heeft een groot stuk van de Middeleeuwse Brusselse stedelijke structuur weggeveegd en hele wijken van elkaar afgescheiden. Langs de treinsporen verrezen de belangrijke administratieve gebouwen van de Belgische Staat in monofunctionele buurten. In de toekomst zal er weer volop gewoond en geleefd . Tal van projecten zitten in de pijplijn. Denk maar aan de heropleving van de RAC-site of de geplande ontwikkelingen in verschillende gebouwen van de Nationale Bank. Het is m.a.w. een stadsdeel in volle ontwikkeling. Door tijdig een coherente stedenbouwkundige visie uit te werken, willen we die ontwikkeling doordacht begeleiden. De focus ligt daarbij op de publieke ruimte omdat die het potentieel heeft diverse en afgescheiden buurten opnieuw te verbinden. Wie langs de Kunstberg wandelt, beseft bijvoorbeeld niet hoe dicht bij de Zavel ligt, omdat beide slecht verbonden zijn met elkaar.

Verloren ruimte

Er is best veel publieke ruimte op en rond de Noord-Zuid as, maar die mist een duidelijke identiteit en wordt op sommige plekken onderbenut. Denk maar aan het Spanje- of Albertinaplein, of de brede Pachecolaan waar te veel ruimte is voor auto’s.

Schepen voor Stedenbouw en Openbare ruimte, Ans Persoons (Change.Brussels):

Bovendien vormt de as vaak een fysieke en mentale grens tussen boven- en benedenstad. Wij willen de publieke ruimte zo herdenken dat we natuurlijke verbindingen creëren tussen boven- en benedenstad die fietsers en voetgangers spontaan gaan gebruiken. We hebben dit project ‘hellingen van de vijfhoek’ genoemd omdat de zone overeenstemt met de hellingen van de vallei van de Zenne. De huidige publieke ruimte lijkt die hoogteverschillen als een obstakel te zien, wat het grens-effect versterkt, terwijl we de hoogteverschillen juist moeten omarmen.

Staatssecretaris voor Stedenbouw, Pascal Smet (one.brussels):

Brussel recupereerde nooit volledig van zware ingrepen uit de vorige eeuw, zoals de aanleg van Noord-Zuid treinverbinding en een autostrade door het hart van de stad. De Stad Brussel en het Brussels Gewest gaan nu samenwerken om de boven- en de benedenstad op een intelligente manier opnieuw met elkaar te verbinden en levendige buurten rond deze verbindingen te creëren. Zo geven we ook deze delen van de stad voorgoed terug aan de Brusselaars.

Hoe? 

In deze eerste fase lanceert de Stad Brussel een studieopdracht om een masterplan te ontwikkelen voor “de opwaardering van de publieke ruimtes die de hoog-en laagstad met elkaar verbinden”. Naast de globale visie moet het studiebureau ook concrete plannen uittekenen voor twee specifieke plekken op de as met oog op een effectieve heraanleg op korte termijn.

1. Het masterplan omvat een diagnose van de bestaande situatie (publieke ruimte en mobiliteit) en een visie op uitdagingen en opportuniteiten in de perimeter, rekening houdend met erfgoed en toekomstige ontwikkelingen in de zone. De Stad geeft het studiebureau volgende algemene doelstellingen mee:

• de kwaliteit en de leesbaarheid van de publieke ruimten in de perimeter verbeteren en ze sterk vergroenen;
• de zachte mobiliteit tussen boven- en benedenstad versterken en zo een meer natuurlijke stroom tussen beide stadsdelen generen;
• een globale en coherente identiteit ontwikkelen voor dit deel van de Vijfhoek.

2. Daarnaast moet het studiebureau meteen ook gedetailleerde plannen uittekenen voor:

• De herinrichting van de publieke ruimte rond het Centraal Station:

Meer precies gaat het om het kruispunt tussen de Kantersteenstraat, de Putterijstraat, de Kardinaal Mercierstraat, de Loksumstraat, de Parochiaanstraat, de Koloniënstraat, de Houtmarktstraat, de Warandeberg, de Kanselarijstraat, de Twaalf Apostelenstraat en de Ravensteinstraat (tot aan de Baron Hortastraat).

De MIVB gaat zware werken uitvoeren in het metrostation dat onder dit kruispunt ligt. We willen niet dat deze zone nadien zomaar terug dicht gegooid wordt en aangelegd als voorheen. Het is een kans om deze plek volledig op te herdenken en op te waarderen.

• De herinrichting van de publieke ruimte rond het Albertinaplein: 

Concreet gaat het om het Albertinaplein en de verbinding met de Kunstberg, met name de doorsteek

van de Keizerslaan. Dankzij deze heraanleg willen we een grote voetgangerszone creëren tussen beneden- en bovenstad vanaf de Grasmarktstraat tot aan het Koningsplein.

Praktisch

• Studiebureaus kunnen inschrijvingen tot 16/06/2020
• Het is een procedure in 2 stappen, begeleid door de bMA
• Het studiebureau zal aangesteld worden eind 2020
• De totale opdracht zal 42 maanden of 3,5 jaar in beslag nemen. Tijdens het ganse proces worden op verschillende momenten participatieve sessies voorzien.

Het budget bedraagt 405.000,00 euro, BTW inbegrepen

Beelden: ©Séverin Malaud